مربیان ورزشی، همواره به عنوان یکی از تاثیرگذارترین افراد در ارتقای سطح سلامت و نشاط جامعه به شمار می‌روند. این افراد با داشتن دانش و تخصص کافی سعی در پرورش ورزشکاران در رشته‌های مختلف دارند اما نباید از مسئولیت مربیان ورزشی هم ساده عبور کرد و مسائل مهم حقوقی این حرفه را نادیده گرفت.
به موضوع مسئولیت مربیان ورزشی می‌پردازیم و تعهدات حقوقی مربی در حقوق ورزشی را جست‌وجو می‌کنیم.
مربی ورزشی به چه کسی گفته می‌شود؟
در تعریفی عام، هر شخصی که مهارت لازم در حیطه ورزشی خود را داشته باشد و بتواند درآموزش، تربیت و جذب شاگردان ورزشی موفق عمل کند، و دارای کارت معتبر مربیگری رسمی باشد مربی ورزشی نام دارد.
اما با نگاهی جدی‌تر و تخصصی‌تر، می‌توان مربی ورزشی را کسی دانست که با پشت سر گذاشتن دوره‌های آموزشی در رشته خود توانسته است مدرک رسمی مربیگری و یا سایر گواهی‌نامه‌های مرتبط با مربیگری را اخذ کند.
مربی ورزشی که به طور رسمی دارای مدرک مربیگری باشد، یک حسن بسیار بزرگ از لحاظ حقوقی دارد و آن هم این است که امکان استناد به مسئولیت حقوقی مربی در مواقع خاص وجود دارد.
حال آنکه اگر مربی بدون مجوز و مدرک رسمی فعالیت کند، در صورت بروز حادثه، نمی‌توان به راحتی وی را مسئول دانست.
محدوده مسئولیت مربیان ورزشی چیست؟
در همین ابتدا لازم است تصریح کنیم که اصولا اثبات مسئولیت مربیان ورزشی هنگام بروز حوادث ورزشی، کار ساده‌ای نیست. اما این موضوع به این معنا نیست که مربیان ورزشی مسئولیت حقوقی ندارند و نمی‌توان آنها را در هر فرضی تعقیب قضایی کرد.
مهم‌ترین مسئولیت مربیان ورزشی در حقوق ورزشی، تلاش حداکثری برای اعمال اقدامات متعارف و معمول در جهت حفاظت از سلامت ورزشکاران است.
در واقع مسئولیت اصلی مربیان ورزشی، عدم انجام کوتاهی و قصور در انجام اقدامات ایمنی ورزشی است. در ادامه به برخی مصادیق از این اقدامات اشاره می‌کنیم.
مصادیق اقدامات ایمنی توسط مربیان ورزشی چیست؟
اصلی‌ترین مصداق در خصوص انجام تدابیر ایمنی ورزشی توسط مربیان، نظارت مستمر و حضوری بر فعالیت ورزشکاران در محیط باشگاه است. علاوه بر آن یک مربی ورزشی وظیفه دارد که به شرایط بدنی و فیزیکی هر شاگرد واقف باشد و از تحمیل تمرینات افراطی یا نامتناسب با هر فرد خودداری کند. شکی نیست که در صورت غفلت در نظارت و بروز حادثه، مربی ورزشی مسئولیت دارد.
دومین مصداق، بررسی وسایل ورزشی در محیط باشگاه است. به این معنا که مربی ورزشی مسئولیت نظارت مستمر بر لوازم باشگاه و کیفیت و صحت عملکرد آنها را دارد. مثلا یک مربی در باشگاه بدنسازی باید از عملکرد درست دستگاه‌های ورزشی مانند تردمیل مطمئن باشد و آنها را مرتبا چک کند.
مصداق دیگر از اقدامات ایمنی، توجه به شرایط محیطی است. اگر مربی ورزشی در فضای آزاد، شاگردان خود را تمرین می‌دهد، باید به شرایط آب و هوایی، ظرفیت فضا و تعداد درست ورزشکاران و… واقف باشد. مسئولیت مربیان ورزشی در فرضی که اقدام به تمرین دادن شاگردان در محیطی نا امن (مثلا نزدیک به دره) محرز خواهد بود.
همچنین نباید فراموش کرد که مربیان ورزشی بایستی آموزش‌های لازم پس از حادثه، مانند کمک‌های اولیه را گذرانده باشند و در هنگام بروز حوادث به سرعت از تعالیم خود استفاده کنند.
برای انتساب مسئولیت مربیان ورزشی چه شرایطی لازم است؟
حال که با برخی از تعهدات مربیان ورزشی در حقوق ورزش آشنا شده‌ایم، لازم است تا شرایط احراز قصور و تقصیر در انجام این تعهدات را بررسی کنیم و ببینیم در چه شرایطی می‌توان یک مربی ورزشی رسمی را مسئول دانست.
۱- اولین شرط انتساب مسئولیت مربیان ورزشی، این است که مربی در وظایف خود به طور قابل توجهی قصور یا تقصیر کرده باشد و مسئولیت مستقیم بروز آسیب متوجه قصور یا تقصیر وی باشد. این قصور یا تقصیر می‌تواند به دو شکل فعل و ترک فعل اتفاق بیافتد.
منظور از قصور و تقصیر از طریق فعل این است که مربی با عمل خود سبب بروز حادثه شود. مثلا ورزشکار مصدومی را مجبور به انجام فعالیت جسمانی شدیدی کند و مصدومیت ورزشکار تشدید شود.
قصور و تقصیر از طریق ترک فعل نیز حالتی است که مربی ورزشی اقدامات احتیاطی لازم را انجام ندهد. مثلا پیش از شروع تمرینات سخت، استفاده از وسایل حفاظتی مورد نیاز ورزشکاران (مثلا کلاه ورزشی) را بررسی نکند و سبب ورود آسیب به ورزشکار شود.
۲- شرط دیگر انتساب مسئولیت مربیان ورزشی این است که حوادث به وقوع پیوسته، در محیط باشگاه و ساعات کار باشگاه اتفاق افتاده باشند. یعنی اگر یک ورزشکاری پس از خروج از باشگاه و خارج از نظارت مربی ورزشی، اقدام به انجام فعالیت ورزشی خطرناکی کند و متحمل آسیبی شود، نمی‌توان مربی را مسئول دانست.
در صورت محرز شدن مسئولیت مربیان ورزشی، چه باید کرد؟
حال اگر با احراز شرایط بخش قبل، مسئولیت مربیان ورزشی به طور کامل مشخص و محقق شد، ورزشکار آسیب‌دیده چه اقدامی می‌تواند انجام دهد؟
در حالتی که بروز آسیب متوجه شرایط باشگاه ورزشی باشد، مثلا ناشی ازعدم رعایت دستور العمل بهداشتی به خصوص در دوران شیوع ویروس کرونا باشد، ورزشکار شاکی می‌تواند از باشگاه مورد نظر به ستاد نظارت بر سلامت اماکن ورزشی شکایت کند.
همچنین اگر آسیب به وجود آمده ناشی از عملکرد مربی ورزشی باشد، ورزشکار زیان‌دیده می‌تواند به طور مستقیم شکایت کیفری خود را نسبت به مربی ورزشی به دادگاه ارائه کند. جمع‌آوری مدارک و مستندات قصور و تقصیر مربی ورزشی در اثبات مسئولیت مربیان ورزشی نقش کلیدی دارد.
درباره مسئولیت مربیان ورزشی نیاز به راهنمایی دارید؟
در این مطلب سعی شد تا به موضوع مسئولیت مربیان ورزشی اشاره شود. با این حال نباید فراموش کرد که اثبات مسئولیت مربیان ورزشی کار آسانی نیست. به همین خاطر دارا بودن دانش حقوقی به خصوص در حوزه‌های حقوق کیفری و حقوق ورزشی، شرطی اساسی در این میان محسوب می‌شود.
بنابراین اگر ورزشکاری هستید که دچار آسیب‌دیدگی ورزشی شده‌اید و باشگاه یا مربی ورزشی خود را مقصر می‌دانید، بهتر است پیش از هر اقدامی با حداقل یک وکیل ورزشی مشورت کنید.
موسسه حقوقی امیدنوید اولین مرجع رسیدگی به مسائل ورزشی در ایران
با مشاوره به ورزشکاران، مربیان و باشگاه ها از حقوق آنان دفاع می نماید
و شما را با اساتید برجسته و تخصصی از حقوق ورزشی آگاه می نماید