برخلاف تصور افراد، کودکان با عکس العملهای ناپخته، عدم توانایی در تشخیص و پرهیز از خطر و توانایی کم در ایجاد هماهنگی در حرکات، بسیار بیشتر از بزرگسالان در معرض آسیبهای ورزشی هستند.
آسیبهای ورزشی در اثر ضربههای شدید یا کششهای متمادی و بیش از حد در حین انجام حرکات ورزشی به وجود میآیند و صدمات ورزشی میتوانند استخوانها یا بافت نرم (رباط، ماهیچه و تاندون) و یا هر دو را دچار مشکل کنند.
بدون تردید در هنگام ورزش، مخصوصا ورزش حرفهای، ممکن است آسیبها و صدماتی به ورزشکار وارد شود که با پیشگیری و اقدامات لازم میتوان از آن آسیب دیدگی یا با درمانهای اولیه از وخیم شدن آسیب جلوگیری کرد تا ورزشکار هر چه سریعتر به حالت اولیه خود بازگردد و تمرینات را از سر گیرد و آسیبشناسی ورزشی، شامل تمامی این موارد اعم از پیشگیری، کنترل و شناسایی آسیب و راههای درمان و بهبودی سریعتر آنها میشود.
آسیبهای مستقیم
آسیبها از نظر علت پدید آورنده به چند دسته تقسیم میشوند؛ ورزشهایی که پر برخورد بوده غالب اوقات به صورت ضربه مستقیم به ورزشکاران اصابت میکند. مثلا در فوتبال طی تکل بازیکن حریف یا در اثر تصادف با یک بازیکن دیگر، این ضربات به آسیبهای کوفتگی (پارگی عروق خونی داخلی نسوج نرم که به تشکیل هماتوم میانجامد) یا شکستگیهای استخوان منجر میشوند.
آسیبهای غیر مستقیم
این آسیبها از نیروهایی که در یک ساختار عضلانی اسکلتی در طی فعالیت ایجاد میشوند، ناشی و ممکن است در عضلات تاندونها، رباطها، مفاصل و استخوانها مشاهده شود.
آسیبهای ورزشی حاد
آسیبهای ورزشی حاد مانند پیچ خوردگیها، در رفتگیها، کبودیها، خراشیدگیها، کشیدگی عضلات، رباطها، شکستگیها، آسیب مغزی، کمر درد حاد، زانو درد حاد و سر درد معمولا به دنبال ضربه و تروما رخ میدهند و شایعترین آسیب و صدمه ورزشی حاد را کبودیها و خراشیدگیها تشکیل میدهند. همچنین آسیب و درد مچ پا را شایعترین آسیبهای ورزشی اسکلتی عضلانی به شمار میآورند و شایعترین آسیب مچ پا هم پیچ خوردگی این ناحیه است که سبب درد پا میشود.
علائم و نشانههای آسیبهای ورزشی حاد
علائم و نشانههای آسیبهای ورزشی حاد شامل درد شدید و ناگهانی، تورم، عدم توانایی در تحمل وزن بدن روی اندام تحتانی، حساسیت در لمس ناحیه، عدم توانایی در حرکت مفصل در تمام دامنه حرکتی آن، ضعف شدید اندام، در رفتگی یا شکستگی است.
آسیبهای ورزشی مزمن
آسیبهای ورزشی مزمن معمولا بر اثر فعالیت بیش از حد و اعمال نیرو روی یک بخش خاص از بدن در هنگام ورزش رخ میدهد و علائم و نشانههای آسیبهای ورزشی مزمن شامل دردی که با انجام حرکات ورزشی تشدید و با استراحت بهبود مییابد، درد از نوع گنگ و مبهم و نیز تورم میشود.
درجهبندی آسیبها
آسیب درجه یک: کشیدگی و پارگی مختصر رباط در این حالت اتفاق میافتد، درد و التهاب کم است و در این حالت عملکرد ورزشکار دچار مشکل نمیشود، ناپایداری مفصل وجود ندارد و دوره درمان ۱۰ روز است.
آسیب درجه دو: در این حالت پارگی رباط ناکامل است، مفصل کمی دچار لقی میشود، درد متوسط و التهاب و خونریزی ناچیز است و بسته به محل آسیب درمان ممکن است ۱.۵ تا ۲ ماه طول بکشد.
آسیب درجه سه: در این آسیب پارگی کامل اتفاق میافتد، درد شدید، التهاب، خونریزی و خونمردگی و لقی مفصل از علائم آسیب درجه ۳ است.
عوامل افزایش کشیدگی: انعطاف پذیری نامناسب و گرم کردن ناکافی عضله، عدم تعادل بین نیروهای عضلانی، سابقه آسیب قبلی از عوامل افزایش کشیدگی است.
درجه بندی کشیدگی عضلانی
درجه ۱: کشیدگی بعضی از فیبرها، انقباض عضله و لمس آن کمی دردناک است و فیبرهای عضلانی درگیر هستند ولی غلاف sheat آن سالم است.
درجه۲: بعضی از فیبرها پاره شده اند، انقباض عضله بسیار دردناک است و کمی فرو رفتگی در سطح عضله و تورم دیده میشود.
درجه ۳: پارگی کامل عضله در محل اتصال به تاندون یا در اتصال تاندون به استخوان رخ میدهد و به جز پارگی تاندون آشیل که اغلب جراحی میشود اغلب پارگیهای عضلانی با بی حرکتی و غیر جراحی درمان میشوند.
علل ایجاد کشیدگی عضلانی:
علل ایجاد کشیدگی عضلانی نیز شامل سردی محیط تمرین، عدم انجام عملیات مربوط به گرم کردن قبل از تمرین، غیر مدیریتی بودن برنامه تمرینی و نیز فشار تمرینی زیاد (استفاده از وزنههای بیش از حد توان) است. به قلم سید حسام عارف زاده