پیامد تحریم رویدادهای ورزشی

پیشینه عدم برگزاری و تحریم های بازی های ورزشی علی الخصوص رویدادهای بزرگ ورزشی چون بازی های المپیک به چندین دهه قبل یعنی المپیک ۱۹۱۶ برلین بر می گردد که این دوره از بازی هااز طرف IOC (کمیته بین المللی المپیک) بخاطر شروع جنگ جهانی اول و به دلیل اینکه دولت آلمان یکی از کشورهایی بود که در جنگ حضور داشتت تحریم شد. به دنبال آن در سال ۱۹۴۰، توکیو به خاطر شروع جنگ جهانی دوم موجب لغو بازی‌های المپیک شد که همین امر موجب شد ژاپن در سال ۱۹۳۸ از میزبانی خود انصراف دهد. هر چند کمیته بین المللی المپیک برای نجات آن بازی‌ها تمام تلاش خود را کرد و آن را به هلسینکی انتقال داد. ولی بخاطر اینکه در سال ۱۹۳۹ شوروی به فنلاند حمله کرد و این اتفاق مجددا با لغو المپیک ۱۹۴۰ همراه شد. همچنین المپیک ۱۹۴۴ که قرار بود در لندن برگزار شود به دلیل تداوم جنگ جهانی دوم لغو شد.
همچنین بعد از جنگ جهانی دوم(دوران جنگ سرد) تداوم تحریم بازی های ورزشی از طرف دول به یک امر عادی و طبیعی مبدل گشت که در این میان می توان به دلیل سرکوبی شورش مجارستانی‌ها توسط پیمان ورشو کشورهای هلند، اسپانیا و سوئیس، المپیک ملبورن ۱۹۵۶ را تحریم کردند. . چهار سال بعد دوباره به یک دلیل سیاسی بین المللی تحریم المپیک اتفاق افتاد. این بار به خاطر حمله شوروی به افغانستان، آمریکا و کشورهای متفقین تصمیم گرفتند در المپیک مسکو شرکت نکنند.. آخرین بحرانی که بازی‌های المپیک را تحت تاثیر قرار داد به المپیک گذشته برمی‌گردد. ویروس زیکا که از طریق پشه به انسان انتقال داده می‌شد برای زنان باردار مشکل ایجاد می‌کرد. به همین خاطر گروهی از پزشکان خواستار لغو بازی‌های ۲۰۱۶ ریو شدند. گروهی از ورزشکاران نگرانی خود را نسبت به این موضوع نشان دادند اما در نهایت بازی‌ها بدون هیچ مشکلی برگزار شد.
جمهوری اسلامی ایران به دلیل تغییر مکان مسابقات از تهران به لس‌آنجلس به دلیل وقوع انقلاب در ایران، المپیک لس‌آنجلس در سال ۱۹۸۴ را تحریم کرد. ((ایران تنها کشوری است که هر دو المپیک ۱۹۸۰ و ۱۹۸۴ را تحریم کرده‌است)).
در چند هفته اخیر به دلیل بحران روسیه – اوکراین سازمان های ورزشی ملی و بین المللی چون فدراسیون های ورزشی،کنفدراسیون ها و کمیته های ملی و بین المللی المپیک با هدف تحریم و افزایش فشارهای بین المللی به دولت و افراد نزدیک روسیه اقدام به تحریم رشته های ورزشی دولت روسیه نمودند که نمونه بارز آن تحریم تیم ملی فوتبال کشور روسیه در بازی های جام ملت های اروپا؛ جام جهانی قطر(۲۰۲۲) ؛ بازی های المپیک زمستانی پکن و تحریم های نمادین دیگری چون استرداد کمربند ورزشی جود رئیس جمهور کشور روسیه و خلع وی از ریاست فدراسیون جهانی جودو بود . در چندین سال اخیر به علت ورود برخی سرمایه گذاران به عرصه ورزش و خرید سهام باشگاه های ورزشی مطرح چون باشگاه فوتبال چلسی توسط سرمایه گذار و میلیونر معروف روسی به نام رومن آبراموویچ؛ از طرف دولت های بریتانیا ، کانادا و سایر کشورها؛ به دنبال تشدید فشارها و محرومیت های بیشتر نوک پیکان را بسوی افراد با نفوذ و سرمایه گذاران وابسته به دولت روسیه و قطع ارتباط مالی این اشخاص با سران روسیه در ورزش نشانه گرفتند که در پی این تحریم هر چند بازی های ورزشی باشگاه مذبور به روال عادی برگزار می شود ولی همراه با آن مالک باشگاه اجازه فروش بلیط و سایر اقدا ماتی مانند تبلیغات ندارد ولی گاهاً این اقدامات نشان دهنده یک نوع فشار و تحریم مضاعف برای مالک روسی به شماره می رود که شاید از مهم ترین فشارها و تحریم ها ورزشی ؛ علیه رومن آبراموویچ بود الیگارشی و از نزدیکان به سران دولت روسیه باشد.
اصطلاح الیگارش ها کسانی هستند که ثروتشان مافوق تصور است و با کسانی که قدرت را در دست دارند ارتباط بسیار نزدیکی دارند.الیگارش ها چون آبراموویچ اکنون در مناقشه بین روسیه، اوکراین و غرب گرفتار شده‌ آبراموویچ یکی از پنج اولیگارش روس است که دولت بریتانیا ، کانادا و برخی از دولت های دیگر ضمن توقیف و بلوکه کردن دارایی‌های وی ، برای آنها محدودیت سفر هم وضع کرده است. رومن آبراموویچ بازرگان روسی سرشناس ترین الیگارش در بریتانیا می باشد که صاحب باشگاه فوتبال چلسی است. ثروت او ۱۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار تخمین زده می شود، و از سهامداران اصلی Evraz، شرکت تولیدی چندملیتی بریتانیایی و مالک یک کارخانه فولاد در رجینا است هر چند قبلا رومن آبراموویچ گفته بود که باشگاه چلسی را می فروشد و آن را واگذار میکند اما با شروع مناقشه دولت روسیه و اکراین دارایی های وی بلوکه و فروش چلسی متوقف شده است.
از نظر حقوقی شاید این اقدامات راهکارهایی برای اعمال فشار بر دولت روسیه و شرکاء باشد ولی در طولانی مدت از اثرات این تحریم ها کاسته خواهد شد. چون ورزش به علت اقبال عمومی و محبوبیت و علاقه سرمایه گذاران در این حوزه از بسترهایی است که نباید مورد سوءاستفاده و جولانگاه برخی از افراد و دولتمردان قرار بگیرد چون شعار ورزش طبق منشور ها ،مقاوله نامه ها و تعهدات بین المللی مبارزه با تبعیض ،برابری، دوری از هرگونه خشونت و بر پایه دوستی و صلح آشکار و پایدار بنا نهاده شده است و با استفاده از اهرم ورزش اعمال تحریم و فشار بر دولت ها جهت دستیابی به خواسته ها و منافع سیاسی نمی تواند نتایج مثبتی را به دنبال داشته باشد. اگر حوزه ورزش به عنوان یک بستر سیاسی ؛محل تسویه حساب و جایگاهی به جولانگاه سیاستمداران تبدیل شود حقوق سياسي ، اجتماعي و اقتصادی ورزشکاران و کلیه افراد دخیل در حوزه ورزش ناديده گرفته مي شود و حقوق مسلم این افراد به آساني پايمال و يا به ناحق به ديگري واگذار شود و در بسياري از موارد، زمينه ي مساعدي براي سوء استفاده افراد دیگر فراهم می شود و از مسير صحيح خود منحرف می شود در این حالت افراد ذی نفوذ در ورزش براحتی می توانند قوانين را تغيير دهند؛ در تصمیمات قانونگذاران به شیوه های مختلف دخالت نمایند، امتیازات مختلفی به دست آورند و عدالت را بازيچه ي خود قرار دهند؛ و در نتيجه؛ مشروعيت ورزش در انظار مردم متزلزل گردد.

به قلم طه رزم آرا حقوقدان ورزشی و کارشناس رسمی دادگستری در حوزه ورزش

موسسه حقوقی امیدنوید اولین مرجع رسیدگی به مسائل ورزشی در ایران

با مشاوره به ورزشکاران، مربیان و باشگاه ها از حقوق آنان دفاع می نماید

و شما را با اساتید برجسته و تخصصی حوزه حقوق ورزشی آگاه می نماید